Rachunkowość zarządcza

Czym jest rachunkowość zarządcza?

Rachunkowość zarządcza jako jedna z funkcji rachunkowości ma za zadanie dostarczać kierownictwu oraz właścicielom organizacji danych i informacji wspomagających podejmowanie decyzji. Chodzi zarówno o decyzje strategiczne, jak i operacyjne w zakresie bieżącego zarządzania poszczególnymi obszarami przedsiębiorstwa.

O ile w rachunkowości finansowej i podatkowej przetwarzanie informacji koncentruje się na danych z przeszłości i stanie teraźniejszym, rachunkowość zarządcza wykorzystując dane z przebiegu różnego rodzaju procesów biznesowych, poprzez analizę obecnego stanu firmy i danych archiwalnych stara się wybiegać w przyszłość, wspomagając w istotny sposób funkcje planowania i budżetowania w organizacji.

Kluczowa rola zintegrowanego przetwarzania danych przez systemy informatyczne

Decydenci do skutecznego działania nieustannie potrzebują informacji. Rachunkowość zarządcza wspiera ich w wielu bardzo istotnych dla firmy obszarach, jak choćby: w wyznaczaniu kierunków rozwoju przedsiębiorstwa, planowaniu przepływów finansowych, kształtowaniu strategii, optymalizowaniu działalności włącznie z wyznaczaniem obszarów do reorganizacji czy udoskonalenia, w alokowaniu dostępnych zasobów itp.

Oczywiste jest, że skuteczna rachunkowość zarządcza wymaga efektywnego przetwarzania danych pochodzących z wielu źródeł. W zasadzie zawsze jest ono realizowane przez specjalistyczne rozwiązania informatyczne. Managerowie, szukając odpowiedzi na pytania, potrzebują często danych przekrojowych, uwzględniających różne kategorie informacji, które z reguły są domeną różnych, odrębnych systemów, programów czy aplikacji. Nie bez przyczyny systemy do obsługi kluczowych obszarów działalności w firmie określa się mianem systemów wspomagających zarządzanie, m.in. właśnie dlatego, że dostarczają one kierownictwu właściwych informacji (choć oczywiście to niejedyna ich funkcja). Stopień integracji rozwiązań wykorzystywanych w firmie, których zadaniem jest wspieranie procesów biznesowych, warunkuje jakość i efektywność rachunkowości zarządczej. Im gorzej przetwarzanie danych na potrzeby zarządu jest zorganizowane, tym proporcjonalnie mniejsze są szanse przedsiębiorstwa na budowanie przewagi konkurencyjnej. Słaba integracja to także wyższe koszty operacyjne związane z przygotowaniem wewnętrznych raportów i zestawień oraz większe ryzyko błędnych decyzji.

Dowolność ustalenia zasad rachunkowości zarządczej

Warto podkreślić, że w odróżnieniu od rachunkowości podatkowej i finansowej sposób zorganizowania rachunkowości zarządczej w firmie jest w pełni dowolny. W dużej mierze zależy on tak od skali i charakteru przedsiębiorstwa, jak i od poziomu, standardów i jakości zarządzania, w tym oczekiwań kierownictwa, co łącznie określa wewnętrzne zapotrzebowanie na dane wspomagające decyzje.

Samoobsługa pozwala redukować koszty operacyjne

W dobrze zorganizowanych i zinformatyzowanych przedsiębiorstwach działy księgowe nie są nadmiernie obarczone obowiązkami związanymi z obsługą klientów wewnętrznych, czyli decydentów. W firmach tych większość odpowiedzi na pytania managerowie mają w zasięgu ręki, pobierając wprost z systemów raporty i zestawienia generowane ad hoc, z możliwością dokonywania samodzielnej, pogłębionej analizy prezentowanych informacji. W firmach cechujących się dużym apetytem na informacje, raporty i zestawienia ważną rolę pełnią specjalistyczne rozwiązania przeznaczone tylko do tego, by dostarczać wymaganych informacji w sposób szybki i przejrzysty. Często prezentują zwizualizowane dane, umożliwiając interaktywną pracę z nimi (np. pogłębiania raportów, ukazywania różnych aspektów w wielu wymiarach). Kategorią oprogramowania odpowiedzialnego za integrowanie i wizualizację danych jest Business Intelligence (BI). Funkcje BI są realizowane przez zintegrowane systemy wspomagające zarządzanie (systemy ERP) – jeśli zakres tej funkcjonalności nie jest dla przedsiębiorstwa wystarczający, z reguły potrzebne jest wyspecjalizowane oprogramowanie wspomagające analizę i wizualizację danych.